EUS
Endoskopik ultrasonografi (endosonografi) ne demektir?
Endoskopi sindirim sistemini incelemeye yarayan esnek (fleksibıl) bir alet olup, ultrasonografi ise yüksek frekanslı ses dalgaları ile karaciğer, safra kesesi, pankreas, rahim ve yumurtalıklar vb. organlardan görüntüler elde etmeyi sağlayan bir cihazdır. Endoskopik ultrasonografi (EUS) veya endosonografi endoskopi ile ultrasonografiyi tek bir alette birleştiren ve hem sindirim sisteminin içini gösteren ve hemde etrafındaki dokuları incelemeye olanak sağlayan gayet gelişmiş bir araştırma tekniğidir.
Endoskopik ultrasonografi’nin (endosonografi) standart ultrasonografiden farkı nedir?
- Endoskopik ultrasonografi (EUS) veya endosonografi endoskopi ile yapıldığından organların iç kısmına girilir ve böylelikle görüntüler çok daha yakından ve detaylı bir şekilde alınır, buna karşın standart ultrasonografi ise deri üzerinden (transkutanöz) yapıldığından çok daha uzaktan ve daha az detay verebilen görüntüler almaktadır.
- Endoskopik ultrasonografi (EUS) veya endosonografi, damarların içindeki kan akımını göstermekte standart ultrasonografi’ye göre daha üstündür.
- Endoskopik ultrasonografi (EUS) veya endosonografi, lenf düğümlerinden biopsi örneği almakta standart ultrasonografi’ye göre daha üstündür.
Endoskopik ultrasonografi’nin (endosonografi) hangi durumlarda yararı vardır?
- Yemek borusu (özofagus), mide, pankreas ve rektum kanserlerinin evrelemesinde ve cerrahi gerekliliğinin veya yararının ortaya konulmasında
- Kronik pankreatit ve pankreas kistlerinin değerlendirilmesinde
- Safra kanallarının taş ve tümörlerinde ve karaciğerin bazı tümörlerinin değerlendirilmesinde
- Dışkı veya gaz kaçırma (bağırsak inkontinensi) durumunda rektum ve etrafındaki kasların değerlendirilmesinde
- Bağırsak duvarında submukozal olarak yer alan yani bağırsağın içinde normal endoskop ile görülemeyen, ancak bağırsak duvarında yer aldığı için gizlenen kitlelerin görülebilmesi için endoskopik ultrasonografi (EUS) veya endosonografi kullanımı yararlıdır.
Endoskopik ultrasonografi (endosonografi) işlemi öncesinde ne gibi bir hazırlık gerekir?
- Endoskopik ultrasonografi (EUS) veya endosonografi işlemi öncesinde; allerji (özellikle iyot allerjisi), kronik akciğer hastalığı, kalp hastalığı, şeker hastalığı (diyabet) gibi rahatsızlıklarınızı doktorunuza bildiriniz.
- Sizden endoskopik ultrasonografi (EUS) veya endosonografi işlemi sırasında bir kitle veya sıvı belirlenmesi durumunda iğne ile biopsi veya örnek alınabileceğinden kanama sorunu doğabilir. Bu nedenle, Kumadin gibi kan sulandırıcı ilaç veya aspirin, Motrin, ibuprofen vb. antiromatizmal veya ağrı kesici yada pıhtılaşmayı bozan ilaçları kullanıyorsanız bunları doktorunuzun denetiminde işlemden 5-7 gün önce kesmeniz gerekecektir. Bu durumu endoskopi işlemini gerçekleştirecek olan doktorunuzla paylaşmanızda yarar vardır.
- Endoskopik ultrasonografi (EUS) veya endosonografi işlemi üst sindirim sistemi için yapılacaksa midenin boş olması gerekeceğinden, işlemden önce en az 6 saatlik bir açlık sağlanmalıdır.
Endoskopik ultrasonografi (endosonografi) işlemi nasıl gerçekleştirilir?
- İşlem öncesinde doktor veya hemşireniz işlem için size risklerinin açıklandığına dair bir onam formunu imzalamanızı isteyecektir
- Endoskopik ultrasonografi (EUS) veya endosonografi işlemi öncesinde damar yolu ile sakinleştirici ilaçlar (sedasyon işlemi) yapılacağından aynı gün araç kullanmamanız ve aktif işinize dönmemenizde yarar vardır. Bu işlem için nadiren sakinleştirici ilaçlar (sedasyon) yerine anestezi verilebilir.
- Bu işlem rektum veya kalın bağırsak için yapılacaksa size makat yolu ile lavman veya müshil ilacı verilecektir.
- Vücudunuza, işlem sırasında tansiyon, nabız ve kan oksijen düzeyini takip edebilmek için elektrod adı verilen bazı yuvarlak yapışkanlar konulabilir.
- Doktorunuz işlem sırasında bir televizyon ekranından (monitör) sindirim sisteminizin içinin görüntülerini izler ve diğer bir ekrandan (monitör) ise ultrasonografi görüntülerini takip eder. İşlem iğne biopsisi yapılıp yapılmamasına göre 30 ile 90 dakika arasında sürer.
- İşlemden sonra bir saat civarında yatarak dinlenmeniz istenecektir. İşlemden sonra size önerilen süre içinde hafif ve sulu yemekler yemenizde yarar vardır.
- Geçici olarak işlem sırasında görüntünün rahat sağlanabilmesi için sindirim sistemi içine verilen havaya bağlı olarak, işlem sonrasında gaz, sıkışma hissi ve geğirme sorununuz olabilir.
- İşlem sonrasında herhangi bir sorun yaşanmadı ise evinize gönderilirsiniz, şayet işlemde bazı zorluklar yaşandı ise geceyi ilgili sağlık kuruluşunda geçirmeniz önerilebilir.
- İşleme bağlı olarak boğazınızda bir iki gün boyunca, biraz yanma ve batma olabilir, tuzlu su ile gargara yapmanız fayda sağlayacaktır.
- İşlemin ertesinde şiddetli bulantı, kusma, titreme ve ateş gibi sorunlarınız olursa doktorunuz ile irtibata geçmenizde yarar vardır.
Endoskopik ultrasonografi (endosonografi) işleminin riskleri nelerdir?
- Endoskopik ultrasonografi (EUS) veya endosonografi işlemi genelde deneyimli ellerde emniyetli bir girişimdir.
- İşlem sırasında iğne biopsisi veya aspirasyon (sıvı çekme) yapılmaz ise komplikasyon 2,000 işlemde bir tanesinde görülür. Bu oran standart endoskopi girişimlerinden farklı değildir.
- İşlem sonrasında hastalarda deri döküntüleri, bulantı ve kusma gibi sorunlara rastlanabilir.
- Endoskopik ultrasonografi (EUS) veya endosonografi işlemi sonrasında başlıca çekinilecek komplikasyon işleme bağlı bağırsak delinmesidir (duodenum perforasyonu). Bu komplikasyonun oranı ise yine ender olup, % 0.5-1.0 arasındadır.
- Endoskopik ultrasonografi (EUS) veya endosonografi işlemi pankreas için uygulanırsa, işleme bağlı pankreatit gelişebilir. Pankreatit gelişmesi halinde hastanede yatış ve serum verilmesi gerekecektir.
Endorektal ultrasonografi (ERUS) nedir?
- Endorektal ultrasonografi (ERUS) rektum adı verilen kalın bağırsağın makata yakın olan son kısmının incelenmesinde, ultrasonografi cihazından yararlanılan bir tetkik yöntemidir. Endoanal ultrasonografi (EAUS) olarak ta anılır.
- Endorektal ultrasonografi (ERUS), başlıca rektum, makat (anüs) ve prostat kanserlerinin araştırılmasında ve biopsi alınarak tanı konulmasında kullanılır. Endorektal ultrasonografi (ERUS), rektumun katları boyunca kanserin ne oranda yayıldığını anlamak ve lenf bezleri ile ilişkisini anlamakta yarar sağlar.
- Işın tedavisi (radyoterapi) uygulanmış rektum kanserli hastalarda tümörün küçülüp küçülmediğini anlamakta çok yararlıdır.
Endorektal ultrasonografi (ERUS) hangi hekimler yapar?
- Endorektal ultrasonografi (ERUS) endsokopist tarafından ucunda minik bir ultrason aleti olan özel bir kolonoskop kullanarak gerçekleştirilir.
- Endorektal ultrasonografi (ERUS) ayrıca radyoloji uzmanı tarafından rektal prob (transrektal ultrasonografi) adı verilen özel tasarlanmış ultrason ucunu kullanarak ta yapılabilir.
- Işın tedavisi (radyoterapi) uygulanmış rektum kanserli hastalarda tümörün küçülüp küçülmediğini anlamakta endorektal ultrasonografi (ERUS) çok yararlıdır.